Σήμερα υπολογίζεται ότι το 6 έως 35% του πληθυσμού παρουσιάζει ευαισθησία στα ακάρεα, ενώ σε ορισμένες περιοχές το ποσοστό των ασθματικών που έχουν ευαισθησία στα ακάρεα φθάνει το 90%. Αν κάποιος είναι ευαισθητοποιημένος σε ακάρεα τότε όταν έρχεται σε επαφή με ουσίες που παράγονται απ' αυτά, μπορεί να εμφανίσει συμπτώματα ρινίτιδας ή άσθματος.

Τι είναι όμως τα ακάρεα;

Τα ακάρεα είναι μικροσκοπικοί οργανισμοί (αόρατοι δηλαδή με γυμνό μάτι) που ανήκουν στην οικογένεια των αρθροπόδων. Η ανάλυση δειγμάτων σκόνης από σπίτια έδειξε ότι στην Ελλάδα τα ακάρεα Dermatophagoides Pteronyssinus και Dermatophagoides Farinae αποτελούν το 90-100% του πληθυσμού των ακάρεων τα οποία ανευρίσκονται στα στρώματα και το 75-95% των ακάρεων που διαπιστώνονται στα χαλιά και τις μοκέτες, ανεξαρτήτως γεωγραφικής περιοχής.
Ζουν σε όλα τα σπίτια σε συγκεντρώσεις που εξαρτώνται από τις συνθήκες του περιβάλλοντος. Συνήθως περιέχονται 100 με 500 ακάρεα ανά γραμμάριο σκόνης αλλά ορισμένες φορές μπορεί να φτάσουν και τα 20.000/gr. Τα στρώματα των κρεβατιών αποτελούν το ιδανικό μικροπεριβάλλον για την ανάπτυξή τους. Ο αριθμός των ακάρεων σε ένα στρώμα 5ετίας μπορεί να είναι από 5.000 έως 15.000 ακάρεα ανά τετραγωνικό εκατοστό στρώματος! Η παρουσία τους έχει άμεση σχέση με τις ιδιαίτερες συνθήκες θερμοκρασίας και υγρασίας που επικρατούν στο περιβάλλον του σπιτιού.

Οι ιδιαίτερες συνθήκες του περιβάλλοντος

Τα ακάρεα ζουν και αναπτύσσονται μόνο κοντά σε ανθρώπους γιατί η κύρια πηγή τροφής τους είναι τα νεκρά κύτταρα της επιδερμίδας και οι τρίχες που φυσιολογικά πέφτουν από τον άνθρωπο. Οι ιδανικές συνθήκες για την ανάπτυξη και πολλαπλασιασμό τους είναι σχετική υγρασία 75% και θερμοκρασία 25 - 30 οC. Οι μεγαλύτερες συγκεντρώσεις τους βρίσκονται στα στρώματα, στα μαξιλάρια, στους καναπέδες, στα χαλιά, στις κουρτίνες, στις ταπετσαρίες και στα χνουδωτά παιχνίδια. Υψηλά επίπεδα ακάρεων διαπιστώνονται το καλοκαίρι και στις αρχές του φθινοπώρου όταν η υγρασία κυμαίνεται σε υψηλά επίπεδα. Τα χαμηλότερα επίπεδα παρατηρούνται κατά τις περιόδους με τις υψηλότερες θερμοκρασίες και τη χαμηλότερη σχετική υγρασία.

Τι συμπτώματα προκαλούν τα ακάρεα;

Τα συχνότερα συμπτώματα είναι μπουκωμένη μύτη, πταρμοί, καταρροή με κνησμό στη μύτη και στα μάτια ιδίως κατά το πρωινό ξύπνημα. Σε αυτό το στάδιο δηλαδή κάποιος έχδει αλλεργική ρινίτιδα ή επιπεφυκίτιδα. Σε βαρύτερες περιπτώσεις προκαλούνται βήχας ή και επεισόδια δύσπνοιας οπότε αναπτύσσει αλλεργικό άσθμα. Τα συμπτώματα συνήθως εμφανίζονται καθ' όλη τη διάρκεια του έτους με κάποια επίταση φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες ανάλογα πάντα με τις συνθήκες υγρασίας.

Πως γίνεται η διάγνωση;

Η διάγνωση της αλλεργίας στα ακάρεα γίνεται από τους ειδικούς αλλεργιολόγους με τη λήψη πλήρους ιστορικού και τη διενέργεια των ειδικών αλλεργικών δερματικών δοκιμασιών, εύκολα και γρήγορα (εντός 15 λεπτών). Ο συσχετισμός των συμπτωμάτων με τα αποτελέσματα των τεστ μας δίνει την διάγνωση.

Πως γίνεται η αντιμετώπιση του προβλήματος;

Η αντιμετώπιση συνίσταται σε 3 στάδια:

1) Στην ΑΠΟΦΥΓΗ, όπου αν κάποιος είναι αλλεργικός στα ακάρεα πρέπει να μειώσει τον πληθυσμό των ακάρεων στο χώρο του σπιτιού που θα έχει σαν αποτέλεσμα τη βελτίωση των συμπτωμάτων και μείωση της χρήσης φαρμάκων αλλά σίγουρα αυτό δεν αρκεί πάντα και δεν αλλάζει την εξέλιξη της αλλεργίας. Είναι πραγματικά δύσκολη η αποφυγή γιατί τα ακάρεα είναι παντού και έχει προσωρινά αποτελέσματα ενώ βελτιώνει την κατάσταση σε μικρό ποσοστό. Συνιστάται μείωση της σχετικής υγρασίας στο σπίτι σε <50%. με καλό αερισμό του σπιτιού και τη χρήση κλιματιστικών. Αποφυγή υλικών που είναι θέσεις για την ανάπτυξη ακάρεων.
Αποφύγετε ή αντικαταστήστε μοκέτες, παχιά χαλιά, ταπετσαρίες, κουβέρτες, κ.α. Καλό είναι να μην υπάρχουν χαλιά στο σπίτι, αν αυτό δεν είναι δυνατό τοποθετήστε λεπτά χαλιά χωρίς μεγάλο πέλος, σκουπίστε τα τακτικά με ηλεκτρική σκούπα και αφαιρέστε τα όταν δεν χρειάζονται πλέον. Καθαρίστε το σπίτι με ηλεκτρική σκούπα τουλάχιστον δύο φορές την εβδομάδα. Αλλάζετε τακτικά το φίλτρο και τη σακούλα της σκούπας. Η τοποθέτηση ειδικών θηκών στα στρώματα, τα μαξιλάρια και τα παπλώματα σε συνδυασμό με τα ειδικά ακαρεοκτόνα μειώνει σε κάποιο βαθμό τα επίπεδα των ακάρεων στο σπίτι. Αν σκεφτούμε ότι ένας άνθρωπος περνά κατά μέσο όρο το ένα τρίτο του χρόνου του στο κρεβάτι και ότι οι μεγαλύτερες ποσότητες ακάρεων παρατηρούνται στα κρεβάτια γι'αυτό επικεντρώστε τις προσπάθειές σας στις κρεβατοκάμαρες των αλλεργικών ατόμων.
Απομακρύνετε τα γούνινα παιχνίδια από το δωμάτιο των παιδιών ή αν δεν είναι δυνατόν πλύνετε τα στο πλυντήριο δύο φορές την εβδομάδα.
2) Στην ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΑΓΩΓΗ με χρήση αντισταμινικών, κορτιζονούχων σκευασμάτων και αντιλευκοτριενικών που αποφέρουν άμεση βελτίωση των συμπτωμάτων αλλά μόλις σταματήσει η χορήγηση τους τότε τα συμπτώματα επιστρέφουν.
3) Στην ΘΕΡΑΠΕΙΑ ΑΠΕΥΑΙΣΘΗΤΟΠΟΙΗΣΗΣ (ΑΝΟΣΟΘΕΡΑΠΕΙΑ) που είναι και η μοναδική μόνιμη λύση και γίνεται μόνο από ειδικούς αλλεργιολόγους. Πρόκειται για τον φυσιολογικό τρόπο αντιμετώπισης που έχει μόνιμα αποτελέσματα. Αφού βρεθεί σε τι είναι αλλεργικός κάποιος με τα ειδικά αλλεργικά τέστ τότε προβαίνει σε απευαισθητοποίηση δηλαδή θα λαμβάνει σε συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα την ουσία στην οποία είναι αλλεργικός (π.χ. ακάρεα, γύρη κτλ.) σε σταδιακά αυξανόμενη ποσότητα είτε από το στόμα με τη μορφή σταγόνων ή χαπιών είτε με τη μορφή ενέσεων με αποτέλεσμα να μαθαίνει τον οργανισμό του να ανέχεται τις μέχρι τότε αλλεργικές για αυτόν ουσίες οπότε να μην εμφανίζει πλέον συμπτώματα ακόμη και αν έρχεται σε επαφή με αυτές. Η θεραπεία αυτή γίνεται σε παιδιά και ενήλικες και μπορεί να την ξεκινήσει κάποιος από την παιδική ηλικία των 5 ετών. Επιπλέον με αυτό τον τρόπο σταματά η εξέλιξη των αλλεργιών γιατί έχει βρεθεί από μελέτες ότι αν κάποιος έχει ρινίτιδα και ξεκινήσει απευαισθητοποίηση τότε δεν θα εξελιχθεί σε άσθμα καθώς και δεν θα αναπτύξει αλλεργία σε άλλες ουσίες. Υπάρχει η δυνατότητα αφού το κρίνει ο αλλεργιολόγος, ο ασθενής να λαμβάνει τις σταγόνες ή τα χάπια στο σπίτι μόνος του οπότε λύνεται και το πρόβλημα της απόστασης για τους ασθενείς που μένουν στην επαρχία ή δεν αντέχουν τις ενέσεις ενώ καλύπτεται από όλα τα ασφαλιστικά ταμεία.
Γίνεται λοιπόν αντιληπτό ότι όσο νωρίτερα κανείς αντιληφθεί τα συμπτώματα του και λάβει τα κατάλληλα μέτρα δηλαδή αποφυγή και απευαισθητοποίηση τόσο πιο γρήγορα και πιο σίγουρα θα εξασφαλίσει την επιστροφή του σε μια φυσιολογική ζωή χωρίς αλλεργίες.